استیل ضد زنگ یا همان فولاد زنگ نزن که در زبان انگلیسی به استنلس استیل(stainless steel)  معروف است، از متداول ترین نوع استیل ها می باشد که اغلب افراد حرفه ای در کسب و کارها آنرا می شناسند. بسیاری از مردم تفاوت بین  فولاد ضد زنگ و فولاد کم کربن را تشخیص نمی دهند و حتی برخی از مشتریان و خریداران ورق استیل نیز به این موضوع واقف نیستند که هر نوع استیلی کاربرد و محل استفاده خاص خود را دارد. هرچند متخصصان و فروشندگان فروشگاه ورق استیل مسیحا شما را به نحو احسن راهنمایی و هدایت خواهند نمود ولی این مقاله نیز راهنمای خوبی برای تشخیص دو نوع بسیار متداول فولاد یعنی استیل کم کربن و استیل زنگ نزن می باشد.

بنابراین، در این مقاله قصد داریم تا تفاوت های اصلی بین فولاد زنگ نزن و کم کربن ذکر گردد.

فولاد ضد زنگ یا زنگ نزن

قبل از اینکه تفاوت فولاد کم کربن و فولاد ضد زنگ ( فولاد زنگ نزن) را بیان کنیم، ابتدا لازم است که این دو آلیاژ را جداگانه شرح دهیم.

اکثر مردم فولاد زنگ نزن را به دلیل دوام، ظاهر جذاب و سختی بالای آن و بسیاری از دلایل دیگر ترجیح می دهند. برای کمک به تصمیم‌گیری راحت تر در جهت خرید محصولات استیل ضدزنگ و استیل کم کربن، بیایید با دید مقایسه ای، این دو محصول را بررسی کنیم.

فولاد ضد زنگ ماده ای است که برای تجهیزات و ظروف تولید مواد غذایی، تجهیزات پزشکی، قطعات خودرو و  سایر موارد استفاده می شود. مهمترین ویژگی این است که فولاد ضد زنگ هرگز مانند سایر محصولات آهنی و استیلی اکسید نمی شود و زنگ نمی زند.

مقاومت در برابر خوردگی، جذابیت زیبایی شناختی، نگهداری کم و استحکام، فولاد ضد زنگ را به انتخابی محبوب برای کاربردهای مختلف تبدیل کرده است. هر زمان که از یک آشپزخانه تجاری یا بیمارستان عبور می کنید، با پانل هایی که از مواد فلزی براق ساخته شده اند، احاطه می شوید. این فولاد ضد زنگ است

چه چیزی فولاد ضد زنگ را در برابر زنگ زدگی مقاوم می کند؟

فولاد ضد زنگ  یا فولاد زنگ نزن در برابر زنگ زدگی  بسیار مقارم و با دوام است زیرا از حداقل 10.5 درصد کروم تشکیل شده است،  کروم، فلزی است که در معرض رطوبت زنگ نمی‌زند. کروم یک بافر و حائل محافظ بین هوای اطراف ماده و محتوای آهن فولاد ایجاد می کند. هر تاسیسات صنعتی که در طول تولید از آب استفاده می کند، از فولاد ضد زنگ به عنوان ماده فلزی اولیه استفاده می کند. فولاد ضد زنگ حاوی مقدار بیشتری کروم است که 10.5 درصد از محتوای آن را تشکیل می دهد. سایر عناصر تشکیل دهنده فولاد ضد زنگ عبارتند از منگنز، نیتروژن، مس، نیکل، مولیبدن و غیره.

انواع گرید های رایج فولاد زنگ نزن

استیل ضد زنگ یا استیل زنگ نزن با توجه به ریزساختار، و ترکیبات آن به  چهار دسته عمده از قابل تقسیم است:

· فولاد زنگ نزن آستنیتی

در این نوع فولاد ریزساختار اصلی آستنیت است. آستنیت متشکل از کربن و آهن است که بالاتر از 723 درجه سانتیگراد تشکیل می شود. این نوع فولاد ضد زنگ در برابر دماهای بالا مقاومت نشان می دهد و همچنین سختی مطلوبی دارد.

· فولاد ضد زنگ فریتی

این گرید از استیل زنگ نزن، حاوی کروم 10.5٪ – 18٪ است. این گرید مقاومت متوسط ​​در برابر خوردگی دارد.

· فولاد ضد زنگ دوبلکس

این نوع ترکیبی از فولاد ضد زنگ فریتی و آستنیتی است که خواص هر دو ماده را به آن می بخشد. از نیکل کم و کروم بالا تشکیل شده است.

· فولاد ضد زنگ مارتنزیتی

نوع مارتنزیتی استیل ضد زنگ دارای کروم کمتر و ترکیب کربن بالا است. مانند نوع فریتی، مغناطیسی است. از نظر قابلیت جوشکاری، در مقایسه با گرید های دیگر ضعیف است.

فولاد کربنی و فولاد کم کربن

فولاد کربنی عموما دارای استحکام کششی بیشتری نسبت به فولاد زنگ نزن است و همچنین دارای روکش مات می باشد. این ماده برای  ساخت چاقوها و سایر ابزارهای تیغه ای که باید از لبه برشی بسیار محکم و بادام و مقاومتی برخوردار باشند،استفاده می شود. این نوع فولاد هم مزایایی دارد ولی بایستی توجه داشت که فولاد نرم و فولاد کم کربن به محض قرارگیری در معرض رطوبت، حتی در مقادیر کم، اکسید می شود. فولاد تنها یک محصول نیست و فولاد کربنی و فولاد ضد زنگ انواع مختلفی دارند. استیل یا فولاد  و یا همان فولاد آلیاژی بسته به عناصر ترکیب شان انواع مختلفی دارند.

لازم است بدانید فولاد کربنی به انواع مختلفی چون فولادهای پر کربن، فولادهای کربن متوسط، و فولادهای کم کربن، به ویژه فولادهای نرم  تقسیم می شود که فولاد نرم دارای بیشترین شباهت به فولاد کم کربن است.

فولاد کم کربن

فولاد کم کربن که بسیار شبیه به فولاد نرم نیز است، دارای تقریباً 0.3 درصد کربن است که باعث می شود نه خیلی شکننده و نه خیلی انعطاف‌پذیر باشد.  لذا چون یک آلیاژ حدوسطی و میانه است دارای تعادل خوبی  نیزاست. با توجه به این مساله می توان نتیجه گرفت که چرا اینقدر این فلز در جاهای مختلف و تقریبا در همه جا کابرد داشته و قابل استفاده بوده است.  فولاد کم کربن همانند آچارفرانسه پرکاربرد و بسیار همه کاره است. از دیگر مزایای فولاد کم کربن می توان به مواردی چون کم هزینه بودن، به دلیل فرآیند و مراحل ساخت آسان، اشاره نمود که موجب شده است این نوع فولاد به یکی از محبوب ترین فلزات برای مشاغل مختلف و مصارف روزمره، از کشاورزی گرفته تا صنعت ماشین آلات سنگین تبدیل بشود.

گریدهای متداول فولاد کم کربن

در ادامه جهت آشنایی بیشتر با فولاد کم کربن اشاره مختصری به انواع گریدهای این استیل ارزشمند خواهد شد:

· گرید EN 1.0301

این گرید از 0.4 درصد سیلیکون، 0.4 درصد منگنز و 0.1 درصد کربن تشکیل شده است. همچنین دارای عناصری از مس، آلومینیوم، نیکل، کروم و مولیبدن با مقادیر اندک است.

· گرید EN 1.1121

این گرید از فولاد کربنی از 0.08٪ تا 0.13٪ کربن و 0.3٪ تا 0.6٪ منگنز تشکیل شده است. از کاربردهای آن می توان به تولید پیچ ​​و مهره و بست اشاره کرد. این گرید شکل پذیری خوبی دارد و ممکن است از روش های سنتی نیز برای تولید آن استفاده شود.

· گرید EN 1.0402

این گرید حاوی 0.18% تا 0.23% کربن و دارای 0.3% تا 0.6% منگنز است. این نوع گرید از فولاد کم کربن جوش پذیری شگفت انگیزی دارد و برای تولید قطعات کربن دار ایده آل است. این آلیاژ تعادل عالی بین استحکام، چقرمگی و شکل پذیری را نشان می دهد.

کاربردهای فولاد کم کربن

فولاد کم کربن دارای کاربردهای مختلفی در زندگی روزمره مردم در سراسر جهان است که در ادامه به تعدادی از این کاربرد ها اشاره می شود:

• ساختمان هایی با اسکلت فلزی

فولاد کم کربن که به دلیل خواص ساختاری منحصر به فرد خود  بسیار مورد پسند مهندسان و معماران ساختمانی قرار گرفته است و دارای استحکام کافی برای قاب های ساختمانی در پروژه های ساختمانی است.  همچنین این نوع فولاد الزامات و استاندارد های مرتبط با زلزله و  لرزه ای و طوفان و باد را بهتر جواب داده است و به نوعی امتحان پس داده است.  فولاد کم کربن در مقابل تجمع حشرات،پوسیدگی و آتش سوزی غیر قابل نفوذ است.

• قطعات ماشین آلات

فولاد در ابتدایی ترین شکل خود، ترکیبی از دو عنصر است. کربن و آهن بسته به نسبت این دو، سطوح مختلف مقاومت، شکل پذیری و سختی را می توان به دست آورد. این ماده چکش خوار برای ساخت قطعات ماشینی  به خصوص در قالب ورق فولادی مورد استفاده در پانل های بدنه خودرو بسیار مناسب است.  همچنین فولاد به دلیل مقادیر کم کربن، قابلیت شکل گیری، پرس، قالب گیری مناسبی است.

• وسایل آشپزی

از تفاوت های اصلی فولاد کم کربن با فولاد ضدزنگ این است که اکثر وسایل آشپزی  و آشپزخانه ای روزمره، به ویژه چاقوها و غیره، از فولاد ضد زنگ یا استیل زنگ نزن ساخته شده اند.

باوجود این، بازار خوبی نیز برای ظروف استیل کربنی وجود دارد.  شباهت فولاد کم کربن با استیل ضد زنگ این است که فولاد کم کربن نیز دارای مزیت زنگ نزدن است. به علاوه  فولاد کم کربن می تواند لبه قابل استفاده خود را برای مدت طولانی سالم و  تیز نگه دارد. همچنین محدودیت دمای بالاتری دارد و اساساً یک ماده نچسب در مقابل مواد غذایی است.

• خطوط لوله

فولاد کم کربن برای لوله‌های قطور انتقال آب و غیره بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.  لوله های فولادی کربنی ساده گالوانیزه دار به دلیل شکل پذیری استثنایی خود برای انتقال آب، گازهای طبیعی و حتی ماشعیر و … هستند. لوله ها را می توان به راحتی در محل خود جوش داد چراکه دارای انعطاف کافی و مناسبی در مقابل ترک خوردن یا شکستن  بر اثر فشار هستند.  در آب و هوا و اقلیم سرد، می توان آنها را برای کمک به عملکرد مناسب عایق بندی کرد. این امر باعث می شود چرخه آب سرد یا گرم در لوله حرکت کند و هیچ مشکل ساختاری ایجاد نکند.

• دروازه های فلزی / نرده

فولاد کم کربن را می توان با کمک گرفتن با کمک ماشینکاری و جوشکاری، این آلیاژ فولادی  را می توان در ساخت دروازه یا حصار فلزی زیبا مورد استفاده قرار داد. این دسته از فولاد ماده ای مطلوب برای این نوع کاربرد است زیرا هم قوی و محکم است و هم شکستن آن دشوار است. حتی می‌توان آن را رنگ کرد تا دوام و عمر بیشتری در طولانی مدت داشته باشد و تعمیر و نگهداری پایینی داشته باشد. با روکش گالوانیزه، پوشش روی اضافی  می توان از خوردگی آن جلوگیری و ممانعت نمود.

اگر دنبال کاربرد های دیگری از فولاد کم کربن هستید با فروشگاه فلزات و ورق استیل مسیحا تماس حاصل نمائید تا با اطمینان تجارت کنید.

شباهت های بین فولاد کربنی و استیل زنگ نزن

در اینجا می توان از شباهت این دو فولاد هم صحبت کرد که فولاد کربنی نیز همانند فولاد ضد زنگ یا استیل زنگ نزن انعطاف پذیر نیست و به راحتی قالب گیری نمی شود.

فولاد کربنی و فولاد ضد زنگ هر دو از  مواد اولیه مشترکی استفاده می کنند. این مواد مشابه شامل وجود عناصر آهن و کربن در بافت آنها است.  البته بایستی توجه داشت که عناصر آلیاژی مختلفی را به آنها اضافه می کنند.  برای مثال، فولاد کربنی کمتر از 10.5 درصد کروم دارد، در حالی که فولاد ضد زنگ باید برابر یا بیشتر از 10.5 درصد کروم داشته باشد.

تفاوت های فولاد زنگ نزن و فولاد کم کربن

فولاد ملایم و ضد زنگ ممکن است شباهت‌های مشترکی داشته باشند، اما در خواص و ویژگی‌ها نیز تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به برخی آنها به اختصار اشاره خواهد شد.

· قدرت

فولاد ضد زنگ معمولاً به دلیل عنصر (کروم) موجود در آن از فولاد کم کربن قوی تر است. به همین دلیل است که از آن برای ساخت اشیایی استفاده می شود که باید در برابر نیروی ضربه ای یا استفاده مکرر مقاومت کنند.

· مقاومت در برابر خوردگی

فولاد ملایم  یا فولاد کم کربن پس از مدتی به سرعت زنگ می زند، بنابراین باید سطح آن را رنگ آمیزی کنید یا گالوانیزه کنید تا از سطح آن در برابر خوردگی محافظت کنید. زمانی که آهن موجود در فولاد ملایم پس از واکنش با اکسیژن، اکسید آهن تولید می کند، خوردگی یا زنگ زدگی از طریق اکسیداسیون اتفاق می افتد.

درحالیکه فولاد ضد زنگ به این دلیل ضد زنگ لقب گرفته است که سطح آن همیشه تمیز و بدون زنگ زدگی است. کروم موجود در آن مانع زنگ زدگی شده و فرآیند اکسیداسیون یا خوردگی در سطح آن متوقف می شود زیرا کروم در اولین واکنش با هوا یک لایه تشکیل می دهد. این لایه (اکسید کروم) مانع از واکنش آهن با اکسیژن برای تشکیل زنگ می‌شود تا ماده بتواند در برابر اکسیداسیون برای مدت طولانی مقاومت کند.

فقط آسیب شدید آب و هوایی یا زیست محیطی می تواند اقلام فولادی ضد زنگ را تضعیف کند تا جایی که بعد از سال ها شروع به زنگ زدن کند. برای جلوگیری از زنگ زدن بیشتر فولاد ضد زنگ، باید سطح آن را جلا دهید تا کروم جدید در معرض هوا قرار گیرد تا لایه محافظ دیگری تشکیل شود. فولاد ضد زنگ در مناطق نمکی و شور دارای ضعف است.

· سختی

سختی از جمله مشخصاتی است که می توان تفاوت بین فولاد کم کربن  و فولاد ضد زنگ را درک کرد. در حقیقت چقرمگی و سختی درواقع به استحکام فولاد برای جذب انرژی و تغییر شکل قبل از شکستن و خوردشدن اشاره دارد. به طور کلی، فولاد ضد زنگ سخت تر از فولاد کم کربن و نرم  است و به طور خاص، فولاد ضد زنگ گرید 440 (درجه مارتنزیتی) سخت ترین گرید در بین انواع فولاد ضد زنگ است. این گرید در مقایسه با فولاد نرم یا کم کربن از محتوای کربن بالاتری برخوردار است که سبب سختی بیشتر آن در مقایسه با فولاد کم کربن یا نرم می شود.

· شکنندگی

شکنندگی از دیگر مشخصاتی است که می توان تفاوت بین فولاد کم کربن  و فولاد ضد زنگ را بهتر فهمید.

فولاد ضد زنگ شکننده تر از فولاد کم کربن و ملایم است. فلزات قوی تر نیز تمایل به ترد شدن دارند. هنگامی که نیروی ضربه ای بالاتری وجود دارد، فلز (فولاد ضد زنگ) به جای خم شدن تمایل به شکستن دارد. از سوی دیگر، زمانی که فولاد ملایم در معرض نیروی ضربه بالاتری قرار می گیرد، ممکن است به جای شکستن خم شود، که باعث می شود کمتر شکننده شود.

· شکل پذیری

وقتی صحبت از شکل‌پذیری به میان می‌آید، فولاد ملایم یا فولاد کم کربن حرف اول را می‌زند زیرا به راحتی می‌پیچد یا کشیده می‌شود. بنابراین به راحتی می توان آن را بدون شکستگی به اشکال مختلف تغییر داد. به همین دلیل است که از آن در صنایع ساختمانی برای تولید لوله های نسبتا کم کار استفاده می شود.

فولاد زنگ نزن تمایل کمتری به شکل‌پذیری دارد، بنابراین پیچاندن یا تغییر شکل آن پس از طراحی به شکل خاصی دشوار است. نیکل جزء اضافی فولاد برای انعطاف پذیری بیشتر است.

· قابلیت جوشکاری

جوشکاری از دیگر مشخصاتی است که می توان تفاوت بین فولاد کم کربن  و فولاد ضد زنگ را بهتر فهمید. جوشکاری فولاد ضد زنگ کاملاً چالش برانگیز است زیرا شکل و رنگ آن را تغییر می دهد. با این حال، جوشکاری فولاد نرم  و فولاد کم کربن  آسان است.

· چکش خواری

یک ماده چکش خوار را می توان بدون ترک خوردگی یا شکستگی به شکل جدیدی درآورد. فولاد کم کربن  و ملایم به دلیل انعطاف پذیری در مقایسه با فولاد ضد زنگ انعطاف پذیرتر هستند.

· مغناطیسی بودن

میزان مغناطیسی بودن از دیگر مشخصاتی است که می توان تفاوت بین فولاد کم کربن  و فولاد زنگ نزن را بهتر درک کرد. فولاد کم کربن و فولاد ملایم معمولاً مغناطیسی است یا به دلیل غلظت بالای آهن در آن می تواند مغناطیسی شود و برای استفاده در وسایل مکانیکی یا الکتریکی مناسب است. فولاد ملایم به دلیل خواص مغناطیسی، فرومغناطیسی است، به این معنی که به یک میدان مغناطیسی جذب می شود.

اما، فولاد ضد زنگ همیشه مغناطیسی نیست، البته در برخی از انواع فولد ضد زنگ میزان مغناطیس متفاوت است. به طور کلی، فولادهای زنگ نزن فریتی مغناطیسی هستند، در حالی که فولادهای زنگ نزن آستنیتی به طور کلی مغناطیسی نیستند.

· دوام

فولاد ضد زنگ  نسبت به فولاد کم کربن  در برابر زنگ زدگی و سایر نیروهای مخرب بسیار مقاوم است، دوام بیشتری دارد.

· زیبایی شناسی

مساله زیبایی شناسی از مهمترین مشخصات ظاهری و مشتری پسندی است که  در شناخت تفاوت بین فولاد کم کربن و فولاد ضد زنگ می توان اشاره نمود.فولاد ضد زنگ ظاهری جذاب‌تر، براق‌تر، تمیزتر و سفید نقره‌ای دارد، در حالی که فولاد کم کربن  و فولاد ملایم مات و تیره است. بنابراین وقتی صحبت از زیبایی شناسی به میان می آید، بهتر است از فولاد ضد زنگ استفاده کنید. از کاربردهای آن می توان به ساخت وسایل آشپزخانه جذاب یا طراحی خانه ها اشاره کرد. خانه های طراحی شده با فولاد در واقع گران قیمت تر هستند.

·  وزن

فولاد ملایم و فولاد کم کربن نسبت به فولاد ضد زنگ سنگین تر است. چگالی فولاد ضد زنگ به اندازه کافی عظیم نیست، اما همچنان قوی تر است.

· بازیافت

از یک جنبه کلی تری می توان گفت که کل انواع فولاد قابل بازیافت است و حتی اگر در نهایت قابل مصرف نباشد، تبدیل به یک زباله غیرقابل تجزیه زیستی نمی شود و موجب آلودگی محیط زیست نمی شود. فولاد هرگز مانند سایر محصولات فلزی که در نهایت به مخازن آب و خاک نفوذ می کنند، تجزیه نمی شود.

هم محصولات فولادی ملایم و هم محصولات ضد زنگ را می توان در سایر محصولات مفید بازیافت کرد. با این حال، تجربه  نشان داده شده است که فولاد ضد زنگ بیشتر بازیافت می شود.

· مقاومت در برابر درجه حرارت شدید

فولاد ضد زنگ نسبت به فولاد کم کربن و ملایم در برابر دماهای بالا مقاوم تر است، بنابراین می تواند استحکام خود را در آتش یا گرمای زیاد حفظ کند.

· نظافت و نگهداری

مراقبت از فولاد ضد زنگ  نسبت به فولاد کم کربن آسان تر است زیرا از قبل در برابر خوردگی مقاوم است. همچنین به راحتی تمیز می شود، براق و صاف است. کثیفی به دلیل بافت صافی که دارد به راحتی روی سطح آن نمی چسبد.

اما باید بعد از مدتی آن را پولیش کنید تا براق تر شود. فولاد ضد زنگ ظروف آشپزخانه خوبی را می سازد زیرا به راحتی تمیز می شود – یک ماده شوینده ساده برای پاک کردن لکه ها کافی است.

· قیمت

قیمت همواره برای مشتریان فاکتور مهمی به حساب می آید. وقتی قیمت فولاد کربنی را نسبت به فولاد ضد زنگ  مقایسه کنید فولاد زنگ نزن گران تر از فولاد کم کربن است؛ اما، توجه داشته باشید که فولاد ضد زنگ در دراز مدت  به عنوان سرمایه گذاری خوب نیز محسوب خواهد شد، حتی اگر هزینه بیشتری برای آن پرداخت کنید. شما سال ها از ویژگی های آن لذت می برید، بنابراین از نظر اقتصادی بهترین گزینه است.

برای درک تمام شرایط خرید و فروش ورق استیل و حساب دقیق هزینه و فایده خرید خود با فروشگاه فلزات ورق استیل مسیحا تماس بگیرید.